Lokalna Akciona Grupa (LAG) je osnovni oblik organizovanja po LEADER pristupu, na određenom području. Lokalnu akcionu grupu čine predstavnici privatnog, civilnog i javnog sektora, i to tako da je:
– učešće privatnog i civilnog sektora najmanje 50% (ekonomski i socijalni partneri, predstavnici udruženja, fondacija, poljoprivrednika, preduzetnika, seoskih žena, mladih i dr.)
– ni jedan sektor pojedinačno (interesna grupa) ne smije imati više od 49% glasova
– učešće lokalne vlasti najmanje 20%
– minimum 30% učešća žena
– svi članovi Lokalne akcione grupe i njene upravljačke strukture moraju imati sjedište/prebivalište na LAG području
– LAG područje je ruralna teritorija u kojoj živi manje od 150.000, a više od 10.000 stanovnika (pojedinačno naselje u okviru LAG-a ne smije imati više od 25.000 stanovnika)
– LAG mora predložiti sveobuhvatnu Lokalnu strategiju ruralnog razvoja zasnovanu na aktu za LEADER mjeru
Uspostavljanje lokalnih partnerstava pod nazivom Lokalne akcione grupe bio je jedan od primarnih i najvažnijih koraka LEADER pristupa. Prema članu 62, tačka 1 Uredbe Savjeta (EC) br. 1698/2005, u državama članicama, LAG-ovi “… .. moraju pokazati sposobnost da definišu i sprovedu razvojnu strategiju za oblast…”. Takve grupe takođe treba da „… izaberu administrativnog i finansijskog glavnog aktera sposobnog da upravlja javnim sredstvima i osigura zadovoljavajuće funkcionisanje partnerstva, ili da se udruže u pravno konstituisanoj zajedničkoj strukturi čije zasnivanje zadovoljava funkcionisanje partnerstva i sposobnost upravljanja javnim sredstvima… ”. Smatra se da će LAG-ovi biti efikasni u podsticanju održivog razvoja jer će:
- Prikupiti i kombinovati ljudske i finansijske resurse javnog, privatnog i civilnog sektora i dobrovoljnih angažmana,
- Povezati nosioce lokalnih aktivnosti oko zajedničkih projektnih i multisektorskih aktivnosti kako bi se postigla sinergija, zajedničko vlasništvo i kritična masa neophodna za poboljšanje ekonomske konkurentnosti određenog područja,
- Jačati dijalog i saradnju između različitih ruralnih aktera, koji često nemaju ili imaju malo iskustva u saradnji, tako što smanjuju potencijalne sukobe i olakšavaju pregovore i sporazume za rješenja putem konsultacija i razgovora,
- Putem interakcije između različitih partnera, olakšati procese prilagođavanja i promjene u poljoprivrednom sektoru (na primjer, visokokvalitetni proizvodi, maloprodajni lanci prehrambenih proizvoda), integracija pitanja zaštite okoline, diversifikacija ruralne ekonomije i poboljšanje kvaliteta života.
LAG-ovi u BIH
Formiranje lokalnih akcionih grupa u Bosni i Hercegovini do sada je vršeno uglavnom na inicijativu stranih donatora kroz određene projekte. Na taj način, na inicijativu UNDP BiH, formirani su prvi LAG-ovi: LAG Una-Sana (opštine Bužim, Bosanska Krupa i Sanski Most), LAG Doboj-Maglaj (opštine Doboj i Maglaj) i LAG GOZB (Lokalna Akciona Grupa – Grupa Općina Zapadne Bosne, opštine Drvar, Bosanski Petrovac, Bosansko Grahovo i Glamoč).
Nakon toga, takođe u sklopu različitih projekata nastali su LAG Devetak (opštine Rogatica, Sokolac i Han Pijesak), LAG Blidinje (opštine Tomislavgrad i Posušje), LAG Vrbanja – Ukrina (opštine Prnjavor, Čelinac, Kotor Varoš), LAG SAVUS (opštine Gradiška, Kozarska Dubica, Laktaši i Srbac), LAG Drina-Ustikolina (opštine Goražde, Pale/Prača i Foča/Ustikolina) i LAG Drina-Birač (opštine Srebrenica, Milići, Zvornik, Bratunac i Vlasenica).
Prilikom registracije MRR u BiH, u proces osnivanja su bili uključeni svi aktivni LAG-ovi iz Bosne i Hercegovine, i to: LAG Una-Sana, LAG Devetak, LAG regije Doboj, LAG Drina-Ustikolina i LAG SAVUS. Nažalost, zbog nepostojanja IPARD programa i mjere LEADER u BiH, skoro svi LAG-ovi u Bosni i Hercegovini su prestali sa radom. Trenutno je aktivan LAG Devetak, dok su svi ostali LAG-ovi neaktivni.